پنبه در هر نوع خاکی که برای رشد محصولات ردیفی دیگر مناسب باشد، مناسب است. ولی خاکهای با زهکشی خوب، اراضی رسی، آهکی یا شنی که دارای مواد آلی کافی و عمیق باشند مناسب ترند. خاکهای سنگین باعث افزایش رشد رویشی و کرپه شدن محصول شده و بدین لحاظ خسارت کرم قوزه بیشتر محتمل است.
انتخاب زمین:
پنبه در هر نوع خاکی که برای رشد محصولات ردیفی دیگر مناسب باشد، مناسب است. ولی خاکهای با زهکشی خوب، اراضی رسی، آهکی یا شنی که دارای مواد آلی کافی و عمیق باشند مناسب ترند. خاکهای سنگین باعث افزایش رشد رویشی و کرپه شدن محصول شده و بدین لحاظ خسارت کرم قوزه بیشتر محتمل است. پنبه نسبت به محصولات زراعی دیگر تحمل بیشتری به شوری خاک دارد وخاکهای با محدودیت کم شوری (تا ۸ میلی موس بر سانتیمتر) و اسیدیته تا ۸ را تحمل میکند.
۱- شخم پاییزه بهترین نتیجه را برای تولید پنبه دارد و عمق آن در اراضی عمیق حدود ۳۰ سانتیمتر انتخاب می گردد. در اراضی شور در صورتیکه عمق خاک اجازه دهد شخم تا ۴۰ سانتیمتر نیز توصیه شده است.
۲- گاو آهن برگردان و درصورت لزوم گاوآهن بشقابی مناسب میباشند.
۳- بهترین زمان شخم وقتی است که میزان چسبندگی ذرات خاک به یکدیگر و گاوآهن حداقل باشد و یا اصطوحاً زمین به حالت گاورو باشد.
۴- در بهار بستر کاشت باید بگونه ای تهیه شود تا یک سوم قطر ذرات خاک برابر با قطر بذر پنبه باشد. اغلب با اجرای یک مرتبه و در خاکهای سنگین دو مرتبه دیسک نیمه سوار ۳۲ پره این هدف تا عمق ۱۵ سانتیمتری تامین می گردد.
۵- در صورتیکه زمین انتخاب شده را در پاییز شخم نزده باشیم، اجرای عملیات شخم در بهار قبل از تهیه بستر کاشت الزامی است . در صورتیکه کود دامی پوسیده در اختیار باشد، می توان آنرا موقع شخم پاییزه هکتاری ۲۰ تا ۳۰ تن به خاک اضافه نمود. ضروری است کود فسفره را در مزرعه پاشیده تا به همراه دیسک در عمق ۱۰ سانتیمتری با خاک مخلوط گردد.
برای کنترل علفهای هرز میتوان علفکشهای (بذرکش) ترفلان یا سونالان را به میزان ۲/۵ تا ۳ لیتر در هکتار بوسیله سمپاش بوم دار پشت تراکتوری در سطح مزرعه پخش و همزمان با تراکتور دیگری محل سمپاشی شده را بوسیله دیسک تا عمق ۵ تا ۱۰ سانتیمتری کاملا با خاک مخلوط نمود. توصیه می شود بمنظور جلوگیری از اثر سوء علفکش، کاشت بذر ۴ تا ۵ روز بعد انجام شود.
توصیه میشود در زمینهای آلوده به قارچهای بیماریزا جهت جلوگیری از بیماری مرگ گیاهچه و پوسیدگی ریشه، بذور قبل از کاشت با قارچکش کربوکسین تیرام به مقدار ۵ گرم سم برای هر کیلو بذر ضد عفونی شود. در اراضی آلوده به بیماری بوته میری که بوته ها در مزرعه هنگام باردهی خشک میشوند استفاده از رقم متحمل و ضدعفونی بذر با قارچکشهای مناسب لازم است. برای جلوگیری از خسارت آفات مکنده مثل تریپس که از قسمت انتهای بوته های جوان در موقع سبز شدن تغذیه مینماید و رشد بوته را به تأخیر می اندازند، ضدعفونی بذور با سم گاچو یا لاروین به مقدار ۵-۱۰ گرم سم برای هر کیلو بذر توصیه میشود.
پنبه را بهتر است بصورت ردیفی کشت نمود زیرا در این روش توزیع آب در سطح مزرعه یکنواخت تر بوده و از تماس مستقیم بذور با آب جلوگیری می شود . برای اینکه ردیفها خوب آبیاری (اصطلاحا” سیاه) شوند، با توجه به شرایط زمین و شیب مزرعه، مسیر جویچه ها را به فواصل مناسب گوشه کشی یا پته بندی نمود (بوسیله نایلون یا کلش گندم).
عملیات کاشت پنبه و آماده سازی زمین به کمک ردیفکارهای مخصوص پنبه صورت میگیرد که بذر را روی خطوط و یا ردیفهای موازی میکارند. نوع این ماشینها بر حسب سلیقه کارخانجات سازنده و شرایط مختلف اقلیمی و طرز کار، تا حدودی فرق میکنند. معمولا فواصل خطوط کاشت در زراعت مکانیزه پنبه بمنظور استفاده از امکانات داشت و برداشت ماشینی حدود ۸۰ سانتیمتر منظور میگردد. با هدف صرفه جویی در مصرف بذر، روانی بذر در ماشینهای کاشت و ضدعفونی مناسب استفاده از بذر دلینته الزامی میباشد. معمولاً در روش هیرم کاری بعد از آماده نمودن جوی و پشته ها، مزرعه آبیاری و زمانیکه مزرعه به اصطلاح گاورو شد کاشت صورت می گیرد. در روش خشکه کاری بعد از آماده نمودن جوی پشته ها یا همزمان، بذر توسط ردیفکار روی خطوط به فاصله ۱۵-۲۰ سانتیمتر کاشته و سپس مزرعه آبیاری میشود.
در روش خشکه کاری اگر آب سطح پشته ها را بپوشاند، بایستی بوسیله پنجه ستاره ای یا هرسهای دوار سله های ایجاد شده را از بین برد . عمق کاشت بسته به نوع خاک و میزان رطوبت متفاوت میباشد . در زمینهای رسی عمق کاشت تا ۳ سانتیمتر و در زمینهای شنی ۵ سانتیمتر منظور میگردد.
وزارت جهاد کشاورزی، معاونت تولیدات گیاهی، اداره کل پنبه