مقاله کشاورزی آنلاین
ماشین های کاشت بخش دوم
آیا ماشین های کاشت را می شناسید ؟؟؟ ادوات مورد استفاده در عملیات تکمیلی تهیه فیزیکی زمین را می دانید !!!! دیسک بهترین وسیله برای تسطیح زمین شخم خورده و خرد و نرم کردن کلوخه ها می‌باشد. دیسک از تعدادی صفحات بشقابی به قطر حدود ۴۵ تا ۶۰ سانتیمتر تشکیل شده که در فواصل معین روی محوری نصب شده و همگی حول محور مرکزی می‌چرخند.
ماشین های کاشت بخش دوم
ادوات مورد استفاده در عملیات تکمیلی تهیه فیزیکی زمین :
دیسک ( Disk harrow ) :
دیسک بهترین وسیله برای تسطیح زمین شخم خورده و خرد و نرم کردن کلوخه ها می‌باشد. دیسک از تعدادی صفحات بشقابی به قطر حدود ۴۵ تا ۶۰ سانتیمتر تشکیل شده که در فواصل معین روی محوری نصب شده و همگی حول محور مرکزی می‌چرخند. در بعضی انواع دیسک ها لبه بشقاب ها دارای کنگره می‌باشد. تعداد بشقاب روی هر محور بین ۳ تا ۱۳ عدد و برحسب انواع دیسک متغیر می باشد. عمق عمل دیسک ها بین ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر است. زاویه بین دو ردیف دیسک تا حدی قابل تنظیم بوده و هر چه این زاویه بزرگتر باشد، عمل برگرداندن خاک و خرد کردن کلوخه ها کامل تر خواهد بود.
نکته : هیچ گاه کیفیت کار دیسک مشابه کار گاوآهن سوکی یا بشقابی نیست .
تقسیم بندی دیسک ها :
ممکن است دیسک از یک ردیف بشقاب تشکیل شده باشد ، به این نوع دیسک ها، دیسک بشقابی یک ردیفه گویند. دیسک های یک ردیفه بزرگ همانند گاوآهن بشقابی یک طرفه ( اما با عمق کمتر ) عمل کرده و از آن ها برای نیمه شخم استفاده می شود.
دیسک ها را بر اساس تقارن کار نسبت به محور طولی تراکتور به گروه های زیر تقسیم می کنند :
۱- دیسک یک ردیفه
۲- دو ردیفه دو محوری
۳- دو ردیفه چهار محوری
دیسک های دو ردیفه چهار محوری که به دیسک های دوزانویی و تاندوم نیز معروف می باشند. در این نوع ار دیسک ها ، صفحات دیسک نسبت به محور طولی تراکتور به طور متقارن قرار داشته و از هر دو سمت راست و چپ دارای عرض کار مساوی نسبت به محور طولی تراکتور می باشند .
ماشین هرس بشقابی تاندوم ( دو زانویی )
دیسک های دو ردیفه دو محوری : که به دیسک های یک زانویی ، آفست ( نامتقارن ) و یا قیچی نیز معروف می باشند . نسبت به محور طولی تراکتور به طور نامتقارن قرار داشته و غالبا در یک سمت تراکتور عرض کار بیشتری نسبت به محور طولی تراکتور دارند .
ماشین هرس بشقابی تک بشقابی
نکته : برای کار در باغات که تراکتور نمی تواند به درختن نزدیک شود دیسک آفست مناسب تر از دیسک تاندوم می باشد.
دندانه یا هرس tooth harrow :
دندانه ابزاری است به شکل چهار چوب فلزی که بوسیله میله های آهنی در طول و عرض به هم متصل شده و در نقاط تلاقی میله ها قطعات فلزی میخ مانندی به طول ۸ تا ۲۰ سانتیمتر عمود بر سطح شاسی نصب شده است.
موارد استفاده از دندانه یا هرس :
به دلیل انکه عمق و نیروی کار دندانه یا هرس زیاد نیست نمی توان از آن برای خرد کردن کلوخه های بزرگ ، خشک و مقاوم استفاده کرد، در صورتیکه کلوخه های ایجاد شده پس از شخم کوچک و ضعیف باشند ، از دندانه برای خرد کردن آن ها استفاده می شود.
از دندانه برای مخلوط کردن کود و بذر با ختک نیز استفاده می گردد
از دندانه برای خارج نمودن علف های هرز کوچک و جوان از خاک نیز استفاده می گردد
گاهی دندانه برای تکمیل کار دیسک ها به کار برده می شود .
دندانه به دو صورت دندانه میخی و دندانه فنری ساخته می شود . نوع دندانه فنری دارای پاشنه های فنری است که روی سه نقطه اتصال تراکتور سوار می شود ، در حالی که نوع میخی روی زمین کشیده می شود.
هرس دندانه میخی :
ماشین های نسبتا ساده ای هستند که قاب آنها صلب یا قابل انعطاف ساخته می شود. این ماشین های عموما از نوع سوار هستند . از این ماشین برای بیشتر خرد کردن کلوخه پس از شخم اولیه یا پس از دیسک زدن و نیز در بهار قبل از کشت برای از بین بردن علوفه های هرز جوان استفاده می شود .
ماشین هرس دندانه میخی
هرس دندانه فنری :
این ماشین همان کار هرس دندانه میخی را انجام می دهد با این تفاوت که به سبب فنریت دسته تیغه خاک را بهتر خرد می کند . از نظر ظاهر شبیه گاو آهن قلمی ( چیزل ) است ولی عمق کار آنها کمتر از آن گاو آهن ، ولی عرض کار بیشتر است . شیوه عمل و اثر آن بر خاک نشان داده شده است .
ماشین هرس دندانه فنری
غلتک (Roller) :
غلتک زراعی مجموعه ای از صفحات فلزی ضخیم و دایره ای شکلی است که در کنار یکدیگر قرار گرفته و حول یک محور مرکزی می چرخند. واحد های یک غلتک روی هم استوانه ای را بوجود می آورند که شیار دار یا دندانه دار است. از غلتک برای خرد کردن کلوخه ها و متراکم سازی خاک سطحی استفاده می شود. این نوع غلتک ها برای خرد کردن کلوخه ها درشت و سختی که با دیسک خرد نمی شوند مناسب است. مشروط بر آنکه دستگاه بذر پاش از روی آن برداشته شود. واحدهای غلتک در اثر برخورد با کلوخه ها از زمین بلند شده و مانند پتکی روی کلوخه ها کوبیده می گردند. دو یا سه بار غلتک زدن و دیسک زدن برای خرد کردن کلوخه های سخت ممکن است ضرورت داشته باشد.
نکته : هر چه طول دندانه ها یا عمق شیار غلتک ها بیشتر باشد و وزن دستگاه بالاتر، خرد کردن کلوخه ها بهتر انجام می شود.
ماله و دستگاه های تسطیح کننده (Leveler ) :
در اصل برای جابه جایی خاک و تسطیح خاک و تسطیح زمین زراعی استفاده می شود، در بهار می توان از آن برای مسطح کردن شیارهای باقیمانده از شخم پاییزی استفاده کرد. همچنین با ماله کشی از شدت تبخیر رطوبت ذخیره شده در خاک کاسته می شود و با خشک شدن سریع سطح ماله کشی خاک زودتر گرم و اماده کشت می شود. در روش های متداول خاک ورزی پس از انجام عملیات ثانویه برای اینکه ناهمواریها ناشی از کار ادوات مختلف تسطیح شود و زمین بر کاربرد مطلوب ماشین های کاشت اماده شود از ماله استفاده می شود. ماله ها دستگاه هایی هستند که قبل یا بعد از شخم به منظور تسطیح و هموار کردن سطح خاک به کار می روند. تسطیح زمین برای جلوگیری از تبخیر رطوبت موجود در خاک و پر کردن شیارهایی که بعد از عملیات تهیه زمین در سطح خاک ایجاد شده، انجام می شود.
ساده ترین نوع ماله به شکل الواری چوبی است که روی زمین کشیده می شود و ضمن جابه جایی مختصر خاک سطح زمین را به اصطلاح اتوکشی می کند. به جای چوب می توان از قطعات فلزی و به شکل نبشی استفاده کرد که داخل قابی نصب شده است و از طریق مال بند به تراکتور وصل می شود. زاویه قطعات نسبت به زمین و جلو یا عقب قابل تغییر است. در انتهای دستگاه قطعه فولادی نسبتاً سنگینی قرار دارد که ضمن کلوخ شکنی و نرم کردن سطحی خاک، زمین را اتوکشی می کند.
کولتیواتور یا رتیواتور (Cultivators) :
رتیواتور (rotary cultivatior) دستگاهی است شامل تعدادی تیغه که معمولاً به شکل L روی یک محور نصب شده اند. محور رتیواتور توسط شافت نیرو دهنده عقب تراکتور (شافت P.T.O) و با سرعت دورانی زیادی می چرخد. تیغه ها به خاک برخورد کرده و کلوخه ها را بطور سطحی و معمولاً به عمق ۸ تا ۱۵ سانتیمتر خرد می کنند. عرض کار انواع رتیواتور معمولاً بین ۹/۰ تا ۳ متر می باشد. از این وسیله بری نرم کردن خاک در کشت گیاهان علوفه ای که بذر بسیار ریزی دارند و تماس کامل ذرات خاک با بذر بسیار مهم است، استفاده می شود در صورتی که بستر بذر در روش جوی و پشته نیز به خوبی تهیه نشده و کلوخه ای باشد، می توان از رتیواتور برای نرم کردن خاک سطح پشته عریض استفاده نمود. مورد دیگر استفاده از رتیواتور خرد کردن بقایای گیاهی و اختلاط آنها با خاک سطحی و از بین بردن علفهای هرز کوچک و بزرگ است. لازم است توجه گردد که رتیواتور خاک را به شدت پودر می سازد و در معرض فرسایش قرار می دهد. به همین جهت رتیواتور را نمی بایستی جایگزین وسایل دیگر کرد و بهتر است فقط در موارد بسیار ضروری از آن استفاده شود. به طور کلی این دستگاه برای نرم کردن خاک و خراش دادن زمین و جمع آوری علفهای هرز، سله شکنی و مرمت جوی‌های کشت ردیفی مانند چغندر، پنبه و ذرت و خاک دادن پای بوته ها مورد استفاده قرار می گیرد.
مرز بند ( Ridger ) :
یا مرزکش از جمله ادواتی است که بسته به نوع محصول ممکن است قبل یا بعد از کشت مورد استفاده قرار گیرد. این وسیله عمدتاً برای قطعه بندی و تحدید اراضی و ساختن کرت در کشت غرقابی به کار می رود. مرز بند از دو بشقاب گود ساخته شده و بر روی یک شاسی روبروی هم سوار شده اند و ضمن حرکت تراکتور، از یک طرف خاک به داخل بشقاب ها وارد شده و از طرف دیگر به سمت وسط ریخته و به صورت پشته یا مرز در می آید.
شیار ساز (Lister یا Furrower) :
وسیله ای است که برای ایجاد جوی و پشته به کار می رود. هر واحد دستگاه شامل دو صفحه برگردان است که در طرفین یک پایه مرکزی قرار دارند. از این جهت دستگاه شبیه آن است که صفحه برگردان دو گاوآهن سوکی را از پهلو به یکدیگر متصل ساخته باشند. چنین واحدی را می توان صفحه شیارساز نامید. هر صفحه شیارساز روی یک پاشنه به انداره پاشنه های گاو آهن قلمی یا کمی بزرگتر سوار شده است. عرض کار در شیارسازهای مختلف از حدود ۳۰ سانتیمتر تا بیش از ۱ متر در نهرکن های بزرگ متغیر است. عرض کار بعضی از انواع شیارسازها را می توان در محدوده ای تغییر داد. معمولاً چندین واحد شیارساز را به فواصل مورد نظر روی یک شاسی سوار و توسط تراکتور میکشند. چنین دستگاهی چندین ردیف جوی و پشته را بطور همزمان بوجود می آورد. معمولاً از شیارساز به عنوان آخرین مرحله تهیه بستر در روش کاشت جوی و پشته استفاده می شود. در بسیاری موارد شیارسازها و واحدهای ردیف کار را روی یک شاسی سوار و باهم به کار می گیرند. بذر در روی پشته و یا در کف شیار (بسته به شرایط و هدف) کاشته می شود.
مرجع : خواجه پور، م. ر. اصول و مبانی زراعت. ۱۳۹۳٫ مرکز انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان
گرد آورنده : سپیده مدنی – کارشناس ارشد بیماری شناسی از گروه کشاورزی اف اس پی مارکت
اشتراک در تلگرام
اشتراک در واتس اَپ
