بیماری سیاهک آشکار گندم و جو یا سیاهک لخت که به انگلیسی Loose smut گفته می شود در ایران اولین بار در سال ۱۳۲۶ توسط اسفندیاری گزارش شده است. این بیماری در تمام مناطق کشور انتشار دارد ولی خسارت آن در مقایسه با سیاهک پنهان گندم در درجه دوم اهمیت قرار دارد. ادامه مقاله را مطالعه کنید...
Ustilago nuda (jens.) Rostr
سیاهک آشکار گندم و جو یا سیاهک لخت که به انگلیسی Loose smut گفته می شود در ایران اولین بار در سال ۱۳۲۶ توسط اسفندیاری گزارش شده است. این بیماری در تمام مناطق کشور انتشار دارد ولی خسارت آن در مقایسه با سیاهک پنهان گندم در درجه دوم اهمیت قرار دارد.
خسارت این بیماری در دنیا معمولا کمتر از یک درصد و حداکثر ۲۷ درصد و در ایران نیز حداکثر تا ۱۵ درصد گزارش شده است.
علائم سیاهک اشکار در فاصله میان خوشه دهی تا رسیدن محصول نمایان می شود. ابتدا خوشه های آلوده سیاه می شوند و در میان خوشه های سالم سبز رنگی که تازه سر زده اند آشکارا قابل رویت هستند.
بیشتر خوشه های آلوده کمی زودتر از خوشه های طبیعی ظاهر می شوند. خوشه ها تماما تبدیل به توده سیاه رنگی می گردد و به همین جهت به آن سیاهک لخت یا آشکار می گویند . این توده سیاه رنگ در واقع تلیوسپور های قارچ عامل بیماری ، کروی شکل و با دیواره ضخیم هستند و در زیر میکروسکوپ به رنگ قهوه ای تیره دیده می شوند.
تلیوسپور ها پس از تشکیل به وسیله باد یا حشرات در سطح مزرعه پخش می شوند و از خوشه الوده فقط محور اصلی باقی می ماند
عامل سیاهک آشکار گندم و جو، قارچ Ustilago nuda (vens.) Rostr است که با Ustilago tritici (pers.) Rostr هم نام است. سابق بر این دو گونه را متفاوت می دانستند و U. nuda را عامل سیاهک آشکار یا سیاهک لخت جو و U. tritici را عامل سیاهک آشکار گندم محسوب می داشتند. چون مشخصات ظاهری و بیولوژیک این دو گونه با یکدیگر مشابه است. امروزه هر دو را تحت عامل یک گونه و بیشتر به نام U.nuda می نامند. میسیلیوم قارچ در داخل گیاه بی رنگ و دو هسته ای و پس از تکامل قهوه ای شده و ایجاد تلیوسپور های قهوه ای کروی و خاردار نموده که قطر آن ها به طور متوسط ۹-۵ میکرون می باشد.
استفاده از ارقام مقاوم با توجه به اینکه بیماری بذرزاد است جهت کنترل بیماری باید بذور را قبل از کاشت ضد عفونی نمود
چون قارچ عامل بیماری در پریکارپ و داخل جنین بذر قرار دارد، بنابراین ضد عفونی با سموم قارچ کش غیر سیستمیک موثر واقع نمی شود و برای این منظور از سموم سیستمیک استفاده می گردد