آیا بیماری آتشک در سیب و گلابی را می شناسید؟؟؟ آیا می داتید بیماری آتشک از بیماری های مشترک در سیب و گلابی است !!! آتشک از قدیمی ترین بیماری های باکتریایی است که عامل آن باکتری Erwinia Amylovora می باشد و می تواند بیش از ۷۵ نوع درخت و بوته از خانواده Rosacea را مورد حمله قرار دهد .
آتشک از قدیمی ترین بیماری های باکتریایی است که عامل آن باکتری Erwinia Amylovora می باشد و می تواند بیش از ۷۵ نوع درخت و بوته از خانواده Rosacea را مورد حمله قرار دهد .
بیماری در درختان سیب و گلابی بیشتر مخرب است .
باکتری عامل بیماری در شانکر های نسبتاً فرو رفته زمستان گذرانی کرده و در بهار، زمانی که دمای محیط مساعد باشد و باران های مکرری روی دهد باکتری شروع به فعالیت کرده و به سرعت زیاد شده و با کمک حشرات ، باران و باد پراکنده می شود .
این بیماری بیش از ۲۰۰ سال است که در آمریکای شمالی شناخته شده ولی کنترل آن بعلت ناشناخته بودن عامل بیماری مشکل بوده است . متاسفانه در حال حاضر هم که عامل بیماری مشخص است به دلایل مشروحه زیر کنترل بیماری مشکل تر شده است.
۱- سابقاً در هر هکتار ۲۵۰ تا ۵۰۰ درخت کاشته می شد در حالیکه امروزه جهت افزایش محصول ۱۲۵۰ تا ۲۵۰۰ درخت در هکتار کاشته می شود و برای انجام این امر لزوماً درختانی از واریته هایی که قد و قواره مناسب دارند انتخاب می شود که اکثراً در مقابل بیماری حساس هستند .
۲- تقاضای بازار خرید و داشتن محصولاتی بظاهر مطلوب باغداران را تشویق می کند که به کاشت واریته های جدیدی اقدام کنند که متاسفانه اکثراً در مقابل بیماری آتشک حساس هستند .
۳- داشتن درختان زیاد و محصول بیشتر در واحد سطح احتمالاً موجب نقصان مکانیزم های فیزیولوژیکی طبیعی در دفاع از بیماری ها می گردد.
در اوایل بهار ، حدود دو هفته قبل از باز شدن گل ها ، گلبرگ ها آب سوخته ، قهوه ای رنگ و سپس سیاه می شوند و روی درخت باقی می مانند . شاخه های کوچک پژمرده و سیاه رنگ شده و بعضاً با ۱۸۰ درجه خمیدگی عصایی شکل می شوند . روی بعضی از شاخه های قدیمی که از طریق گل ها و شاخه های کوچک آلوده می شوند شانکر های چروکیده و بعضاً فرو رفته تشکیل می شود که ممکن است شکاف برداشته و چوب زیرین نمایان گردد . مایع کرم رنگی که حامل میلیون ها باکتری می باشد از شانکرها خارج می شود و در شرایط رطوبی بطرف پایین روی تنه و شاخه ها سرازیر می شود . حشرات با این ترشحات آلوده شده و هر کدام با بیش از یکصد هزار باکتری موجب آلودگی گل ها می شود .
علایم بیماری روی میوه بستگی به زمان آلودگی دارد. اگر آلودگی زودتر اتفاق بیافتد ، میوه کوچک مانده و تغییر رنگ می دهد و به حالت چروکیده روی درخت باقی می ماند .
در صورتیکه دیرتر آلوده شود به اندازه میوه نارس چروکیده نشده و تغییر رنگ نمی دهد .میوه های آلوده که با تگرگ یا حشرات آسیب دیده اند به رنگ های قرمز ، قهوه ای یا سیاه در می آیند . از میوه های آلوده ممکن است قطرات مایع زرد رنگ باکتری خارج شود .
زمانی که شرایط محیط مساعد شد باکتری در شانکر که از سال گذشته در آن زمستان گذرانی کرده است بسرعت با تقسیم سلولی تکثیر یافته و مایع کرم رنگ ، شیرین و چسبنده ای به نام Bacterial Ooze تولید می کند . حشرات باکتری را به گل ها ، برگ ها وشاخه های تازه منتقل می کنند . در بهار و در دمای مساعد بین ۱۸ تا ۳۰ درجه سانتیگراد مدت زمان بین آلودگی و ظهور بیماری حدود ۵ روز است . در شاخه های جدید آلودگی بسرعت در حدود روزانه ۱۵ سانتیمتر پیشرفت می کند . باکتری از طریق شاخه های جدید به شاخه های قطورتر و تنه اصلی می رسد و در آنجا با تشکیل شانکر ها زمستان گذرانی می کند تا سال بعد چرخه بیماری را آغاز کند .
حشرات از قبیل زنبور ، مورچه ، حشرات پردار ، شته و سوسک به این ترشحات جلب شده و باکتری را به گل های باز شده منتقل می کند . این عمل با کمک باد و باران تشدید می شود . باکتری در گل ها تکثیر یافته و بسرعت بطرف ساقه حرکت می کند و در زمان کوتاهی تمامی گل ها ، برگ ها و میوه ها در محل آلودگی می میرند . شاخه های جوان نیز از طریق منافذ برگ ها و زخم ها ، آلوده و سیاه رنگ شده و می میرند . قابل توجه است که تنها یک شانکر فعال می تواند میلیون ها باکتری تولید کرده و تمامی باغ را آلوده نمایند.
۱-هرس :
نظر به اینکه باکتری در شانکر ها زمستان گذرانی می کند ، لذا حذف آنها از شدت بیماری در سال بعد جلوگیری می کند . بهتر است هرس در زمستان انجام شود چون زمانیکه برگ ها روی درخت باشند بعضی از شانکر ها قابل رویت نخواهند بود . در بهار یا اوایل تابستان هرس نباید انجام شود زیرا ممکن است موجب سرایت بیماری به قسمت های سالم درخت گردد . شاخه های آلوده ۱۵ سانتیمتر پایین تر از ناحیه سیاه شده حذف شود . هرس شاخه های کوچک ممکن است اواخر تابستان انجام شود ولی حذف شاخه های قطور باید در اواخر زمستان انجام شود زیرا حذف آنها در آن زمان ممکن است موجب رویش جدید باشد .
هرس باید در هوای خشک انجام شود و هرس در فصل رویش حداقل ۳۰ سانتیمتر پایین تر از قسمت آلوده که تغییر رنگ یافته است بعمل آید و در صورتیکه فقط چند درخت آلوده وجود داشته باشدممکن است باحذف قسمت های آلوده بطور دقیق ، از اشاعه بیماری به سایر درختان جلوگیری شود . برای جلوگیری از بیماری و شیوع آن لازم است درختان همه روزه مورد بازرسی قرار گیرد و قسمت های آلوده حذف شود.
وسایل هرس در فاصله هر برش باید با محلول ۱۰% مایع سفید کننده ضد عفونی شود . در صورتی که در تنه درختان آلوده ، هرس امکان نداشته باشد ، باید شانکر از ۲٫۵ سانتیمتر ازطرفین زخم و ۷ سانتیمتر از بالا و پایین آن با چاقوی تیز تا رسیدن به نسج سالم برداشته شود و با رنگ بوردو پر شود .
۲ــ مبارزه شیمیایی :
۱ــ سمپاشی با ترکیب بوردو ( ۱۰۰ــ ۰٫۷۵ ــ ۰٫۲۵ ) شامل ۱% روغن قبل از باز شدن شکوفه ها توصیه می شود .
۲ــ سمپاشی با ترکیب بوردو باضافه ۱% روغن قبل از باز شدن شکوفه ها توصیه می شود .
۳ــ سمپاشی با ترکیب بوردو ( ۱۰۰ــ ۰٫۷۵ ــ ۰٫۷۵ ) قبل از باز شدن شکوفه ها توصیه می شود .
۴ــ سمپاشی با ترکیب بوردو در اواخر دوره خواب درختان بشرطی که تمامی درخت را بپوشاند توصیه می شود . بهتر است ترکیب بوردو با روغن مخلوط گردد . این سمپاشی بیماری اسکاب سیب را نیز کنترل می کند .
نویسنده :
گیاه پزشکان گرگان